“بَادِرُوا اَحدَاثَکُم بِالحَدِیثِ قَبلَ اَن تَسبِقَکُم اِلَیهِم المُرجِئَهُ"؛

فرزندانتان را با کلام [ما] آشنا کنید پیش از آن که مرجئه (و دیگر فرقه‏ های منحرف عقیدتی) بر شما سبقت بگیرند [ و آنان را منحرف سازند]

فروع کافی، ج2، ص94. به نقل از مرکز نشر اعتقادات

آموزش‏های دینی و تقویت مبانی اعتقادی کودک

امام صادق علیه‏السلام می‏فرمایند:

هنگامی که کودک به سه سالگی رسید لا اله الا اللّه را به او بیاموزید و او را رها کنید (همین مقدار کافی است).

وقتی هفت ماه دیگر گذشت محمد رسول اللّه (صلی ‏الله ‏علیه ‏و آله) را به او آموزش دهید و سپس او را رها کنید تا چهار ساله شود. آن‏گاه صلوات فرستادن را به او بیاموزید.

در پنج سالگی به او سمت راست و چپ را آموزش دهید و قبله را نشان او داده و بگویید سجده کند.

آن‏گاه او را تا شش سالگی واگذارید. فقط پیش روی او نماز بخوانید و رکوع و سجود را یادش دهید تا هفت سالش هم تمام شود.

وقتی هفت سالگی را پشت سر گذاشت، وضو ساختن را به او تعلیم دهید و به او بگویید نماز بخواند، تا هنگامی که نه ساله شد وضو و نماز را به نیکی آموخته باشد.

و هنگامی که آن‏ دو را به خوبی یاد گرفت خدا پدر و مادر او را به خاطر این آموزش‏شان خواهد آمرزید.

وسائل الشیعه، ج15، ص193. به نقل از مرکز نشر اعتقادات

دختران و پسران

امام صادق علیه‏السلام فرمود:

“البَنَاتُ حَسَنَاتٌ وَ البَنُونُ نِعمَهٌ وَ اِنَّما یُثَابُ عَلَی الحَسَنَاتِ و یُسالُ عَنِ النِعمَهِ"؛

دختران نیکی و پسران نعمت‏اند و همانا بر نیکی‏ها پاداش داده و از نعمت‏ها سوال می‏شود.

اسلام با در نظر داشتن روحیات لطیف دختر، به والدین دستور داده که در برخی از رفتارهای خانوادگی مانند تقسیم هدایا، دختران را مقدم شمارند.

وسائل ‏الشیعه، ج15، ص104؛ فروع کافی، ج2، ص82. به نقل از مرکز نشر اعتقادات

ضرورت مهرورزی و توجه به عواطف کودکانه

امام صادق علیه‏السلام فرموده‏اند:

“اِنَّ اللّه لَیَرحَمُ العَبدُ لِشِدَّهِ حُبِّهِ لِوَلَدِه"؛

همانا پروردگار بنده‏اش را به دلیل زیادی مهرورزی نسبت به کودک خود می‏بخشاید.

وسائل ‏الشیعه، ج21، ص483. به نقل از مرکز نشر اعتقادات

تقسیم بندی دوران زندگی فرزندان پسر

از امام صادق(ع) روایت شده است:

الغلام یلعب سبع سنین و یتعلم الکتاب سبع سنین و یتعلم الحلال و الحرام سبع سنین؛

فرزند پسر هفت سال بازی می‏کند و هفت سال قرآن می‏آموزد و هفت سال حلال و حرام را یاد می‏گیرد.

المحجه البیضاء، ج ۳، ص ۱۲۱.

تربیت فرزند در هفت سال اول دوم و سوم

امام صادق علیه السلام فرموده اند:

« دع یلعب سبع سنین و یودب سبع سنین و الزمه نفسک سبع سنین »

فرزند خود را در هفت سال آزاد بگذار تا بازی کند و هفت سال او را با آداب و روش های مفید تربیت کن و در هفت سال سوم مانند یک رفیق صمیمی مصاحب و ملازمش باش.

وسائل / ج 5 / ص 125 به نقل از رساله حقوق امام سجاد علیه السلام شرح نراقی

*  در این حدیث امام صادق علیه السلام احترام و اکرام نوجوانان را با کلمه « ملازمت » با اولیایشان بیان نموده است. اولیا تا قبل از بلوغ بر فرزندان خود حکومت می کنند ولی از آغاز 15 سالگی موظفند به شخصیت آنان احترام بگزارند و به جای فرمان دادن، رفیق صمیمی و مصاحب باصفای آنان باشند.

نوجوانی که مورد تکریم پدر و مادر است در شورای خانواده شرکت می کند و به نظراتش ترتیب اثر داده می شود، نوجوانی که پدرش با وی مانند یک رفیق صمیمی رفتار می کند و خلاصه شخصیتش همواره گرامی شمرده می شود، کوشش می کند خود را به پستی آلوده نکندو رفتارش شایسته ی این تکریم باشد.

تغذیه مادر و تاثیر روی فرزند

” امام صادق ” علیه السلام فرمودند :

” به زنان خویش دردوران نفاس شان خرمای برنی بخورانید تا اولاد شما خوب وزیبا شوند. “(1)

و فرمودند زن بارداری که به بخورد فرزندش خوشبو و سپیدرو می گردد.(2)

1 - “  کتاب مکارم اخلاق  ” , ج 1 , ص 193 و 192

2  - “  فروغ کافی  ” ج6

به نقل از مقاله نقش خانواده در تربیت کودک/ تهیه  و  تدوین  :  اعظم احمد زاده

فرزند صالح

امام ‏صادق علیه السلام فرمودند:

“مِیرَاثُ اللّهِ مِن عَبدِهِ المُومِنِ الوَلَدُ الصَّالِحِ…؛

میراث خداوند به بنده مومنش فرزند صالح است

وسائل الشیعه، ج15، ص97. به نقل از مرکز نشر اعتقادات

حقوق پدر و مادر و حقوق فرزند

امام صادق علیه السلام فرموده اند:

«  یجب الوالدین علی الولد ثلاثه اشیاء : شکرهما علی کل حال، و طاعتهما فیما یامرانه و ینهیانه عنه فی غیر معصیه الله و نصیحتهما فی السر و العلانیه و تجب للولد علی والده ثلاث خصال:  اختیاره لوالدته و تحسین اسمه و المبالغه فی تادیبه  »

پدر و مادر را بر فرزند سه حق است: شکر آنان در هر حال، اطاعتشان در هر امر و نهی که معصیت خدا نباشد و خیرخواهی برای آنها در نهان و عیان

و فرزند را بر پدر سه حق است: مادر خوب انتخاب کردن، نام نیکو نهادن و پرورش خوب دادن

تحف العقول، ص 337 به نقل از رساله حقوق امام سجاد علیه السلام شرح نراقی

سریع ترین عبادت برای رسیدن به خشنودی خداوند

امام صادق علیه السلام فرموده اند:

« بر الوالدین من حسن معرفه العبد بالله تعالی اذ لا عباده اسرع بلوغا بصاحبها الی رضی الله تعالی من بر الوالدین المسلمین لوجه الله تعالی»

حسن سلوک نیکی به والدین از حسن شناخت و معرفت عبد به خداوند تعالی است، چرا که هیچ عبادتی انسان را به سرعت نیکی به پدر و مادر به خشنودی خداوند تعالی نمی رساند آن هم احسانی که محض تحصیل رضای پروردگار باشد.

مستدرک، ج 15، ص 198 به نقل از رساله حقوق امام سجاد علیه السلام شرح نراقی

مورد لعن

امام جعفر صادق علیه السلام فرموده اند:

« ملعون قاطح رحم، ملعون من ضرب والده و والدته »

آن کس که قطع رحم کند ملعون است و آن کس که پدر و مادر خود را بزند ملعون و از رحمت الهی بی بهره است.

بحار، ج71، ص 85 به نقل از رساله حقوق امام سجاد علیه السلام شرح نراقی

بهترین اعمال

امام صادق علیه السلام فرموده اند:

« افضل الاعمال : الصلوه لوقتها و بر الوالدین و الجهاد فی سبیل الله»

بهترین اعمال به جا آوردن نماز است در وقت آن و نیکی کردن به والدین و جهاد در راه خداست.

تحف العقول، ص 238 به نقل از رساله حقوق امام سجاد علیه السلام شرح نراقی

حقی که زن بر شوهرش دارد

امام صادق علیه السلام درمورد حقی که زن بر شوهرش دارد فرمود:

حق زن بر شوهر، غذا دادن، لباس پوشاندن، با او خوشرفتاری کردن و رو ترش نکردن است

اگر مردی چنین رفتاری نماید، وظیفه شرعی خود را در ازای حقوق همسرش به انجام رسانیده است.

بحار ج 104 ص 151 به نقل از رساله امام سجاد علیه السلام، شرح نراقی

نعمت همسر شایسته

حضرت صادق علیه السلام فرمود:

«در دنیا چیزی بهتر از همسرشایسته وجود ندارد. زنیکه شوهرش از دیدار او مسرور و شاد گردد »

بحار ج 103 ص 217. به نقل از کتاب همسرداری /ابراهیم امینی

اخلاق پیامبر گونه

امام صادق علیه السلام فرمود:

یکی از اخلاق پیمبران اینست که نسبت‏به‏همسرانشان محبت دارند

بحار جلد 103 ص 236 به نقل از کتاب همسرداری /ابراهیم امینی

اظهار محبت

حضرت صادق علیه السلام فرمود:

هر کس از دوستان ما باشد به‏همسرش بیشتر اظهار محبت می کند

بحار جلد 103 ص 223 به نقل از کتاب همسرداری /ابراهیم امینی

همسرانتان را دوست‏بدارید

امام صادق علیه السلام فرمود:

زن از مرد آفریده شده و تمام‏توجهش به سوی مردها معطوف میباشد.پس همسرانتان را دوست ‏بدارید

بحار جلد 103 ص 226 به نقل از کتاب همسرداری /ابراهیم امینی

امام صادق علیه السلام فرمود:

هر زنی که از شوهرش احترام کند وآزارش نرساند خوشبخت و سعادتمند خواهد بود

بحار ج 103 ص 253. به نقل از کتاب همسرداری /ابراهیم امینی

یک زوج نمونه

امام صادق علیه السلام فرموده اند:

« کان امیرالمومنین علیه السلام یحتطب و یسقی و یکنس و کانت فاطمه تطحن و تعجن و تخبز»

امیرالمومنین علیه السلام در خانه به کارهای مشکل  می پرداخت هیزم جمع آوری می کرد، آب به منزل می آورد و جارو و نظافت منزل را بعهده داشت و فاطمه زهرا سلام الله علیها گندم را با آسیاب دستی آرد می کرد و خمیر می کرد و نان می پخت.

بحار ج 43 ص 151 / به نقل از رساله امام سجاد علیه السلام، شرح نراقی

صفحات: 1· 2