اثر دعا کردن درست در مثبت نگری
در روایات، افسردگی را به «غم» تعبیر کرده و البته یادآور شده اند که از دعا برای درمان آن استفاده کنید. امام صادق(ع) فرمود:
ما یَمْنَعُ اَحَدَکُمْ اِذا دَخَلَ عَلَیْهِ غَمٌ مِنْ غَُمُومِ الدُّنْیا اَنْ یَتَوَضَّأ ثُمَّ یَدْخُلَ مَسْجِدَهُ فَیَرْکَعُ رَکْعَتَیْنِ فَیَدْعُوَالله.
چه چیز مانع می شود که یکی از شما هرگاه بر اثر مشکلی از مشکلات دنیا دچار غم و اندوه شد، وضو بگیرد سپس داخل مسجد شود و دو رکعت نماز بگزارد و بعد از نماز دعا کند.
آدلر (1987) در پژوهشی تأثیر مذهبی بودن و ارتباط معنوی با خدا را بر افسردگی، مورد مطالعه قرار داد. نتایج تحقیق او نشان می دهد که افسردگی در مردان و زنانی که به کلیسا می روند و به نیایش می پردازند، سریع تر از دیگران بهبود می یابد.
کونیک و همکاران (1995) رابطه مذهبی بودن را با نشانه های شناختی افسردگی بررسی کردند. بنابر نتایج این تحقیق، نشانه های شناختی افسردگی، مانند احساس خستگی، بی علاقگی، کناره گیری اجتماعی و احساس شکست و ناامیدی، در افرادی که اهل دعا و نیایش اند، کمتر است.
تحقیقات تجربی انجام شده در ایران نیز حاکی از آن است که میان باورهای مذهبی و رفتارهایی همچون نماز، دعا، زیارت و توکل با افسردگی رابطه منفی وجود دارد. این یافته ها نشان داد که کاهش علاقه به زندگی، انزواطلبی، احساس غم، خودکم بینی، بی قراری، احساس شکست و ناامیدی، در افراد افسرده غیرمذهبی، بیشتر از افراد افسرده مذهبی است. سطوح مذهبی بودن (مذهبی بودن درون سو و برون سو) نیز در میزان دچار شدن به افسردگی نقش دارد.
با علنی شدن نتایج آزمایش خواندن آیات قران برای مولکول آب و کریستال شدن مولکول ، معنای این آیه بصورت کامل تری برای ما مسلمانان مشخص شد: «وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاء وَرَحْمَةٌ لِّلْمُۆْمِنِینَ وَلاَ یَزِیدُ الظَّالِمِینَ إَلاَّ خَسَارًا »(1): و از قرآن آنچه را كه براى مۆمنین شفا و رحمت است فرو مى‏فرستیم (شفا از امراض معنوى و اجتماعى) و بر ستمكاران جز زیان (روحى و اجتماعى) نمى‏افزاید.
دو نکته در این آیه قرآن حائز اهمیّت است:

1. قرآن کریم از هر جهت شفاء است.
قرآن کریم به واسطه استدلال هایش، رکود فکری افراد را شفا می دهد و به واسطه موعظه هایش، قساوت قلب را از بین می برد و از سوی دیگر لحن آهنگین کلامش، سبب رفع اضطراب و افسردگی می گردد.
کسانی که ایمان به خدا ندارند؛ هیچ بهره و آرامش و افزایش ایمانی را از شنیدن آیات نورانی آن نخواهند داشت: «وَ إِذَا مَا أُنزِلَتْ سُورَةٌ فَمِنْهُم مَّن یَقُولُ أَیُّکُمْ زَادَتْهُ هَـذِهِ إِیمَانًا فَأَمَّا الَّذِینَ آمَنُواْ فَزَادَتْهُمْ إِیمَانًا وَ هُمْ یَسْتَبْشِرُونَ»و چون سوره‏اى نازل شود برخى از آنها (منظور منافقان برای استهزا) گویند: این سوره بر ایمان کدام یک از شما افزود؟ (بگو) اما کسانى که ایمان آورده‏اند بر ایمان آن‌ها افزود و آن‌ها (از دریافت آن) شادمانى مى‏کنند.
پیامبر خدا صلى اللَّه علیه و آله می فرمایند: هر کس قرآن را بشنود، خداوند به ازاى هر حرفى، یک حسنه براى او مى‏نویسد و در زمره کسانى که قرآن مى‏خوانند و(از درجات و پلّه‏هاى بهشت )بالا مى‏روند، محشور مى‏گردد و در مقامی دیگر آن حضرت می فرمایند خداوند، از شنونده قرآن، بلاى دنیا را دور مى‏كند و از قارى قرآن، بلاى آخرت را.
2.شفا بودن قرآن فقط برای مومنین است.
شفا بودن قرآن فقط برای کسانی است که ایمان آورده و جزء ظالمین نباشند؛ آنان که از صمیم دل، به وحیانی و الهی بودن قرآن کریم یقین دارند و به گفته های آن عمل می کنند. بدین ترتیب میزان ایمان شنونده قرآن کریم، در میزان کسب آرامش از آن بسیار موثر است.
خداوند درباره اثر قرآن کریم بر مؤمنان می فرمایند: «إِنَّمَا المؤمنونَ الَّذِینَ إِذَا ذُكِرَ اللّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَإِذَا تُلِیَتْ عَلَیْهِمْ آیَاتُهُ زَادَتْهُمْ إِیمَانًا وَعَلَى رَبِّهِمْ یَتَوَكَّلُونَ » (انفال /2)
مومنان تنها كسانى هستند كه چون یاد خدا به میان آید دل‏هایشان مى‏ترسد، و چون آیات او بر آنان خوانده شود بر ایمانشان مى‏افزاید، و همواره بر پروردگارشان توكّل مى‏كنند.
و در مقابل کسانی که ایمان به خدا ندارند؛ هیچ بهره و آرامش و افزایش ایمانی را از شنیدن آیات نورانی آن نخواهند داشت: «وَإِذَا مَا أُنزِلَتْ سُورَةٌ فَمِنْهُم مَّن یَقُولُ أَیُّكُمْ زَادَتْهُ هَـذِهِ إِیمَانًا فَأَمَّا الَّذِینَ آمَنُواْ فَزَادَتْهُمْ إِیمَانًا وَهُمْ یَسْتَبْشِرُونَ »(توبه / 124)
و چون سوره‏اى نازل شود برخى از آنها (از منافقان به عنوان استهزا) گویند: این سوره بر ایمان كدام یك از شما افزود؟ (بگو) اما كسانى كه ایمان آورده‏اند بر ایمان آنها افزود و آنها (از دریافت تحفه نو آسمانى) شادمانى مى‏كنند.اما در ادامه مسیر برنامه ریزی ضمیر ناخودآگاه از تاثیرات نماز یک مسلمان بر او صحبت می کنیم ، نماز به عنوان یک واجب شرعی چه تاثیراتیی بر روح انسان دارد .
در جامعه ای امروزی مردم دچار روزمره گی شده اند و بعضا در افراد مذهبی هم افسردگی دیده میشود .
اما تأثير نماز بر پیشگیری و درمان افسردگی:
دانش طب طی چند دهه اخیر موفق به اکتشاف‏های مهمی پیرامون خواب شده است و آن کشف بخش مهم در طول خواب انسان به نام خواب REM بوده است؛ REM آن مرحله از خواب انسان است که پس از آن که در حدود 45 دقیقه از به خواب رفتن انسان گذشت، آغاز می‏شود و به مدت کوتاهی حدود 10 تا 15 دقیقه ادامه می‏یابد.
در طول مرحله REM خواب، تمام عضله‏های اسکلیتی بدن، به طرز اسرار آمیزی از کار می‏افتد و شخص کاملاً بی‏حرکت می‏شود و نوار مغزی شخص به جای حالت خواب، حالت بیداری کامل را نشان می‏دهد. به طوری که در این حالت مغز از فعالیت بالایی برخوردار است. کل دوران REM در طول یک خواب 8 ساعتی، در اشخاص طبیعی 90 دقیقه خواهد بود و قسمت اعظم آن در ساعت های نزدیک به صبح به وقوع می پیوندد.
علاوه بر اين يك روش درمانى جديد براى بيماران افسرده، بيدار نگه داشتن آنها براى كاهش ميزان REM است، كه بهترين شكل آن نماز صبح است. زمان نماز صبح كه مورد تأكيد قرآن و همچنين بسيارى از روايت ها بوده، سبب كاهش قابل توجه ميزان خواب REM در اشخاص مى‏شود؛ زيرا شخص نمازگزاری که خود را ملزم به اقامه نماز صبح مى‏داند و بايد صبحگاه بيدار شود، پس در حقيقت جلو ورود به مرحله قابل توجهى از REM را مى‏گيرد. از اين جهت ‏بيدارى صبحگاهى براى نماز، خود به تنهايى مى‏تواند يك عامل مهم بدون عارضه در پيشگيرى از افسرد‏گى به شمار رود كه بر تمام روشهاى درمانیِ دارويى و غير‏دارويى برتری دارد؛‏ چرا كه پيشگيرى بر درمان مقدم است.
امروز دانش طب به اثبات رسانده است که در بیماری افسردگی یکی از تظاهرهای مهم، افزایش یافتن طول خواب REM نسبت به میزان طبیعی است. به طوری که شخص افسرده به میزانی بیش از سایر اشخاص خواب می‏بیند؛ یعنی زمان بیشتری را در مرحله REM بسر می برد. زمان نماز صبح به گونه‏یی قرار گرفته است که سبب کاهش دادن قابل ملاحظه میزان خواب REM در اشخاص می‏شود.
از این جهت بیداری صبحگاهی برای نماز، خود به تنهایی می‏تواند به عنوان واکسینی در پیشگیری افسردگی و حتی دارویی در درمان افسردگی مطرح باشد. لازم به توضیح است که خواب REM در حد تعادل برای سلامت و رفع خستگی لازم است، اما میزان زیاد آن منجر به مشکلات مختلف از جمله افسردگی می شود و نقش نماز به عنوان متعادل کننده میزان REM مطرح است.
پس در نتیجه می‏توان گفت، نقش ایمان و عبادت‏ها در جلوگیری، کاهش و حتی از بین بردن افسردگی و سایر بیماریهای روانی، بسیار بارز و پررنگ است. پس بهتر است تا حد امکان در کنار داروهای شیمیاوی، از روش‏های معنوی برای کمرنگ کردن و از بین بردن این اختلال‏ها استفاده کرد و تا آنجا که می‏شود از داروهای شیمیایی استفاده کمتری صورت گیرد؛ زیرا تأثیر مخرب مواد شیمیایی بر اعضای بدن، تأثیری گریز ناپذیر و تا حدودی حل ناشدنی خواهد بود.