رفتار با نوجوانی که حرف زشت میزند!

پسر 13 ساله‏ ام سخنان زشتی را بر زبان جاری می‏کند. علت آن چیست و چگونه می‏توانم با او برخورد کنم؟

 این رفتار، عللی دارد:

1. الگوها: اگر والدین و نزدیکان، با خود او یا با دیگران این گونه برخورد کنند و سخنان زشتی را بر زبان جاری سازند، او نیز چنین خواهد کرد؛ پس باید محیط اصلاح شود.

2. نمایش استقلال: گاهی نوجوان برای تثبیت استقلال خود، به این کار دست می‏زند که باید با راهکارهای ذیل، او را متوجه زشتی این عمل کرد.

3. عصبانیت: با توجه به اهمیت و تأثیر فراوان این عامل در بد دهنی نوجوان، بکوشید زمینه‏ های عصبانیت او را از بین ببرید.

4. همسالان: نوجوان، از همسالان فحاش تأثیر جدی می‏پذیرد؛ بنابراین، با نرمی و عطوفت و آگاهی غیر مستقیم دادن درباره‏ ی رفیقان بد، رابطه‏ اش را با آنان قطع کنید.

چـنـد توصیـه :

أ. برای مصونیت فرزندان از این رفتار نابهنجار، از دوران کودکی باید توجه شود. وقتی فرزند خردسال و شیرین زبان شما، کلمه‏ ی زشتی را بر زبان جاری می‏کند، شادمانی نکنید و مغلوب احساسات خود نشوید و همان لحظه، با آرامش به او بفهمانید که سخنش ناپسند است.

ب. در مقابل سخنان زشت نوجوانتان داد و فریاد نکنید و ادای شوکه شدن را در نیاورید.

ج. هنگام مواجهه با بد دهنی نوجوان فقط رو ترش کنید و در موقعیت‏های عاطفی، با سخنی نرم، او را از این عمل باز دارید (کودک و نوجوان، هر از چند گاهی، احساس عاطفی شدیدی به پدر و مادر می‏ یابد؛ آنان را در آغوش می‏گیرد و می‏بوسد و اظهار محبت می‏کند. این رفتار به این دلیل است که شاید شب قبل کابوسی درباره‏ ی از دست دادن پدر یا مادر دیده یا در مدرسه شنیده است که یکی از همسالان، پدر یا مادرش را از دست داده و یا فیلمی عاطفی را دیده است. این موقعیت عاطفی، بهترین زمان برای نهی فرزند از رفتارهای ناپسند است؛ زیرا مقاومت روانی‏اش به پایین‏ترین حد می‏رسد). به او بگویید فحش دادن و بد دهنی، احساسات دیگران را جریحه‏ دار می‏کند و ممکن است به او آسیبی برسد.

د. هنگام نهی نوجوان، از روش استدلال خود محوری (وقتی فحش می‏دهی، به شخصیت تو لطمه می‏خورد و در جامعه بی‏ ارزش می‏شوی)، و استدلال دیگر محوری (وقتی ناسزا می‏گویی، به شخصیت من لطمه می‏خورد؛ چون مادر تو هستم)، استفاده کنید.

هـ. اگر ناسزاگویی برایش عادت شده است، به او بیاموزید که تا مدتی، واژه‏ ی زشت را در ذهن خود یا زیر لب و آرام بگوید.

و. می‏توانید الفاظی مناسب‏تر را جایگزین واژگان زشت کنید تا هنگام عصبانیت، با آن واژگان تخلیه شود؛ برای مثال، به جای «بی‏شعور» می‏تواند از «واژه‏ ی بی‏ منطق» استفاده کند.

ز. در صورت استمرار بد دهنی، از ساز و کارهای بازدارنده (ر.ک: پرسش 52) و به ویژه کاستن از پول توجیبی استفاده کنید. به او بگویید که در برابر هر کلمه‏ ی زشت، مقداری از پول توجیبی‏اش کم خواهد شد.

ح. در صورت پیشرفت، از تحسین و تشویق غافل نشوید.